Ένα κοκκαλάκι διαφάνειας. (Προαιρετικά)

Αναδημοσιεύουμε από "Δημόσια Δεδομένα, Δικά μας Δεδομένα"
(Νίκος Δρανδάκης April 29, 2009)

Η “εφημερίδα της υπηρεσίας”

Προχθές Δευτέρα 27 Απριλίου ο υπουργός Εσωτερικών Πρ. Παυλόπουλος εξέδωσε εγκύκλιο προς τις δημόσιες υπηρεσίες, η οποία τις υποχρεώνει να δημιουργήσον μια νέα ιστοσελίδα (ενταγμένη στην ιστοσελίδα του φορέα τους) η οποία θα ονομάζεται “εφημερίδα της υπηρεσίας” και στην οποία θα δημοσιεύονται μια σειρά από δημόσια έγγραφα στα οποία μέχρι τώρα οι πολίτες δεν είχαν πρόσβαση.

Όπως αναφέρει η εγκύκλιος

Η διαδικτυακή αυτή τοποθεσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ενιαίο σύστημα αναφοράς για τη δημοσιοποίηση των διοικητικών εγγράφων που παράγει ο οικείος Φορέας, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο στην πράξη, ηλεκτρονική εφημερίδα σε κάθε Δημόσια Υπηρεσία η οποία θα δημοσιεύει τα διοικητικά έγγραφα που παράγει καθημερινώς η Υπηρεσία όπως ακριβώς γίνεται, κατά αναλογία, με την εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Για αρχή, κάθε βήμα που οδηγεί προς τη δημοσιοποίηση δημόσιων δεδομένων είναι από μόνο του θετικό (παρακάτω τα πολύ αρνητικά). Σύμφωνα με την εγκύκλιο τα έγγραφα που μπορούν να δημοσιεύονται είναι ενδεικτικά:

• Εγκύκλιοι
• Κανονιστικές διοικητικές πράξεις
• Ατομικές διοικητικές πράξεις που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως
• Εκτελεστές διοικητικές πράξεις (ατομικές απλές ή σύνθετες)
• Προπαρασκευαστικές
• Διαπιστωτικές – βεβαιωτικές
• Πράξεις επιβολής διοικητικών κυρώσεων
• Προμήθειες – Συμβάσεις
• Προσλήψεις / διορισμοί
• Πρακτικά συλλογικών οργάνων (Δημοτικών Συμβουλίων, Διοικητικών Συμβουλίων, Υπηρεσιακών Συμβουλίων, κλπ)
• Κανονισμοί εσωτερικής οργάνωσης & λειτουργίας
• Εκθέσεις εισηγητικές, επιθεωρήσεων & ελέγχων (εργασίας, δημοσίων έργων, υγείας κλπ.)
• Μελέτες
• Στατιστικά στοιχεία, κλπ.
• Απαντητικά έγγραφα με περιεχόμενο ερμηνευτικό ή διευκρινιστικό.

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα είναι ότι ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η αυτή η προσπάθεια δημοσιοποίησης δημόσιων δεδομένων είναι πολύ λίγος για τις ανάγες της εποχής – μια ανεπαρκής προσπάθεια. Κατ’ αρχήν, παρόλο που στα εισαγωγικά της εγκυκλίου αναφέρεται σαφώς η επέκταση της νομοθεσίας με την κοινοτική οδηγία για περαιτέρω χρήση των δημόσιων δεδομένων, πουθενά μέσα στο έγγραφο δεν αναφέρεται η ανάγκη τα έγγραφα και οι πληροφορίες να δημοσιεύονται με αυτούς τους όρους (περαιτέρω χρήσης).

Αυτό σημαίνει ότι ο οποιοσδήποτε δημόσιος φορέας μπορεί να καταχωρεί τα έγγραφα αυτά ακόμη και σε μορφή pdf εγγράφων, κάτι που καθιστά αδύνατη την περαιτέρω χρήση των εγγράφων αυτών. Στο παράρτημα της εγκυκλίου που εξηγεί αναλυτικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθούν οι δημόσιοι φορείς για τη δημοσιοποίηση, δεν αναφέρεται πουθενά το ποιά μορφή θα έχουν τα έγγραφα που δημοσιοποιούνται – αφήνοντας το προφανώς στην κρίση του κάθε υπεύθυνου φορέα.

Κάποια σημεία μάλιστα της εγκυκλίου δημιουργούν πάρα πολλά ερωτηματικά:

1. Η εκγύκλιος αναφέρει ότι

Για να δημιουργήσουν την «Εφημερίδα της Υπηρεσίας», οι υπόχρεοι Φορείς πρέπει: …Να ανασχεδιάσουν τη Διαδικτυακή τους τοποθεσία και να προσδιορίσουν μια συγκεκριμένη ιστοσελίδα η οποία θα φέρει την ένδειξη «Εφημερίδα της Υπηρεσίας».

Ο “ανασχεδιασμός” των ιστοσελίδων εμένα μου φέρνει στο νου ξόδεμα πολλών ακόμη εκατομμυρίων (από δικά μας λεφτά) σε διαγωνισμούς για “ιστοσελίδες” αξίας λίγων χιλιάδων Ευρώ. Αυτό που χρειάζονται τα Δημόσια Δεδομένα δεν είναι “νέες ιστοσελίδες”, αλλά δημιουργία βάσεων δεδομένων με έγγραφα και πληροφορίες οι οποίες είναι προσβάσιμες από όλους, από παντού, και διαχρονικά. Κάτι που μας φέρνει στο ….

2. Στους όρους της εγκυκλίου αναφέρεται:

VI. ΧΡΟΝΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ
Τα διοικητικά έγγραφα θα δημοσιεύονται την επόμενη ημέρα εργασίας από την υπογραφή τους. Τα ανωτέρω έγγραφα θα παραμένουν στο διαδικτυακό τόπο ένα ημερολογιακό μήνα από την ημερομηνία δημοσίευσής τους.

Για ποιό λόγο αυτά τα έγγραφα πρέπει να κατεβαίνουν από την “ιστοσελίδα” μετά από ένα μήνα? Ποιός ο λόγος η “διαφάνεια” να έχει διάρκεια ζωής? Εφαρμόζουμε τη λογική όποιος προλάβει τον Κύριο είδε? Και για ποιό λόγο?

Αυτό το τελευταίο χρειάζεται μια καλή απάντηση. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω γιατί είναι παράλογη αυτή η παράγραφος, είναι νομίζω απολύτως προφανές και στον πλέον άσχετο.

Και όλα τα παραπάνω, με δεδομένο ότι οι εγκύκλιοι αυτές δεν είναι δεσμευτικές νομικά, όπως μου ανέφερε σε μια συζήτηση και ο E-Lawyer.

Όπως είπα και στην αρχή, καλό το βήμα, αλλά πολύ λίγο. Δεν θα πούμε κι ευχαριστώ επειδή η Πολιτεία ζητά (όχι υποχρεώνει) από τα στελέχη των δημόσιων οργανισμών να μας πετάξουν ένα κοκκαλάκι διαφάνειας.