Πολυτεχνείο, 2008, καιρός για ένα επίκαιρο κίνημα ζωής.

Πολυτεχνείο 35 χρόνια μετά. Μερικά πιο ψυχρά συμπεράσματα.

Ανατρέχοντας για μιά ακόμη φορά στην επέτειο κατάληψης του Πολυτεχνείου εκείνο που κάνει μεγάλη εντύπωση σήμερα είναι ότι μία φοιτητική κινητοποίηση με αρχικό αίτημα τις ελεύθερες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους και τον εκδημοκρατισμό εντός του Πανεπιστημίου αποτέλεσε την αιτία να καταρρεύσει η προσπάθεια της χούντας για θεσμική νομιμοποίηση μέσω της λεγόμενης φιλελευθεροποίησης.

Τυπικά μετά το δημοψήφισμα για το είδος του πολιτεύματος την 20/7/1973 ο Παπαδόπουλος μετέτρεψε το πολίτευμα σε προεδρική δημοκρατία με πρώτο εκλεγμένο πρόεδρο τον ίδιο με εκτεταμένες υπερεξουσίες και αντιπρόεδρο το στρατηγό Αγγελή. Η χούντα τότε υποστήριζε ότι για πρώτη φορά μετά τον εθνικό διχασμό του 1916 είχε λύσει το πολιτειακό ζήτημα, ενώ στο πλαίσιο του «συντάγματος» που εισήγαγε με το ίδιο δημοψήφισμα, προώθησε τη λεγόμενη φιλελευθεροποίηση. Συνέπειες αυτής ήταν η άρση πολλών περιοριστικών μέτρων που αφορούσαν στην ελευθερία του συνέρχεσθαι, η απόλυση πολιτικών κρατουμένων και των φοιτητών που στρατεύθηκαν μετά την κατάληψη της Νομικής το Φλεβάρη του 1973, η υπόσχεση για ελεύθερες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους. Kορυφαία όμως επιλογή ήταν η ανάθεση της πρωθυπουργίας σε ένα παλαιό πολιτικό του συντηρητικού χώρου το Σπ. Μαρκεζίνη με την υποχρέωση εντός εξαμήνου να προχωρήσει σε «ελεύθερες» εκλογές. Το σχέδιο των επικεφαλής του πραξικοπήματος και ειδικότερα του Παπαδόπουλου ήταν να περάσει σε ένα σχήμα ελεγχόμενης και αυταρχικής «Δημοκρατίας».

Αυτές τις ρωγμές που παρουσιάστηκαν στο 6χρονο δικτατορικό καθεστώς μπόρεσε η φοιτητική γενιά του 73 να αξιοποιήσει για να αναδείξει το ζήτημα του εκδημοκρατισμού στο χώρο των Πανεπιστημίων. Όμως το καθεστώς παρά το «δημοκρατικό» μανδύα που είχε φορέσει ήταν ανίκανο να διαχειριστεί και να ενσωματώσει τα αιτήματα των φοιτητών. Όταν παραμονές της κατάληψης του Πολυτεχνείου προσπάθησε μέσω της καταστολής και της αστυνομικής βίας να στείλει τους φοιτητές στα σπίτια τους εκείνοι με μία στρατηγική κίνηση επέλεξαν το χώρο του Πολυτεχνείου στην Πατησίων για να γίνει το κέντρο και η αιχμή των κινητοποιήσεων, έχοντας υπόψη τους τη δυσκολία που αντιμετώπισαν στη Νομική στην προηγούμενη κατάληψη. Ο χώρος του Πολυτεχνείου ήταν για το χώρο της Ανώτατης Παιδείας στην Αθήνα του 73 ο μοναδικός που είχε τα χαρακτηριστικά ενός μικρού campus στο κέντρο της πόλης, γεγονός που βοηθούσε σε ένα μακροχρόνιο αγώνα εντός του οποίου θα μπορούσαν να σφυρηλατηθούν πολιτικές θέσεις, νέες μορφές συλλογικότητας στην οργάνωση, συντροφικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις και το σημαντικότερο μετάδοση του μηνύματος της κατάληψης σε όλη την πόλη γεγονός που θα μπορούσε να κλονίσει τον αυταρχισμό του καθεστώτος.

Σήμερα 35 χρόνια μετά, εντός του δημοκρατικού πλαισίου και της κοινωνίας πολιτών που απολαμβάνουμε, η κατάληψη ως μέσο πάλης των κινημάτων έχει γίνει μία ενέργεια ρουτίνας και εκτελείται πολλές φορές διεκπεραιωτικά, κάποτε μάλιστα εμπλέκεται σε διαδικασίες παζαριών και εκβιασμών.

Όμως εκείνο που μένει στη μνήμη μας είναι ότι τότε άρκεσε μία κατάληψη μόλις 3 ημερών για να δημιουργήσει συνθήκες επαναστατικής κρίσης όπως την έχει ορίσει ο Λένιν.

Συνδέοντας την επέτειο κατάληψης του Πολυτεχνείου με ένα επίκαιρο γεγονός, μόλις 53 χρόνια πριν όταν η μαύρη μοδίστρα Ρόζα Πάρκς αρνήθηκε να παραχωρήσει τη θέση της σε λευκό σε λεωφορείο στην Αλαμπάμα κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η ενέργειά της θα γινόταν ο καταλύτης του κινήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ακολούθησε στις ΗΠΑ και ότι το 2008 ένας αφροαμερικανός θα εκλεγόνταν πρόεδρος.

Και στις δύο περιπτώσεις τα αυτονόητα σήμερα, τότε δεν ήσαν καθόλου έτσι και στη δική μας περίπτωση η υπεράσπιση του αυτονόητου προκάλεσε ένα λουτρό αίματος στο κέντρο της Αθήνας χωρίς προηγούμενο στα μετεμφυλιακά χρόνια.

Επίσης το συμπέρασμα που προκύπτει είναι κοινό, ο αγώνας των λαών και ιδιαίτερα των πιο δυναμικών κοινωνικών στρωμάτων όταν είναι συνεχής για δημοκρατικές ελευθερίες, ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα στο τέλος φέρνει αποτέλεσμα.