Παίρνοντας μάτι τη φρίκη της δόξας

Μάστερ σεφ Τζούνιορ

Κακοποίηση παιδιών στην τηλεόραση

Από: Λάμπρος Κερεντζής

Με έκπληξη είδα τις διαφημίσεις στην τηλεόραση για το μάστερ σεφ τζούνιορ και ένιωσα φρίκη. Φρίκη διότι ο πολιτισμένος κόσμος παραδίδει τα παιδιά του τόσο εύκολα στα σαγόνια του θεάματος, όπως στο μεσαίωνα τα άφηνε έξω από το σπίτι να κατασπαραχτούν από τα άγρια θηρία.

Στην εποχή μας τα άγρια θηρία είναι αυτή η καλοστημένη κερδοσκοπική μηχανή του θεάματος και η αρένα η ίδια η τηλεόραση, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο, η κακοποίηση των παιδιών να πάρει χαρακτήρα θεαματικό και οικονομικά εκμεταλλεύσιμο (εταιρίες, χορηγοί). Το γεγονός αυτό αποτελεί επίσης μια τάση νομιμοποίησης της καθυπόταξης και της υποταγής σε ένα κόσμο όπου η δημοκρατία και τα δικαιώματα θυσιάζονται στην ευημερία των αριθμών.

Ο Μάστερ σεφ Τζούνιορ είναι ένα θέαμα το οποίο οργανώνουν οι ενήλικες και χρησιμοποιούν τα παιδιά για να τους επιφέρει μεγαλύτερα κέρδη. Άρα τα παιδιά τίθενται σε συνθήκες εργασίας επίσημα και εργάζονται διαγωνιζόμενα μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων θεατών μπαίνοντας στο χώρο-χρόνο του θεάματος, το οποίο προσπαθεί να χειριστεί την τρυφερή τους ηλικία και την φυσιολογική τους ανικανότητα σαν ένα προϊόν που μπορεί να το εμπορευθεί και να κερδίσει από αυτό. Το θέαμα στοχεύει πάντα στην δημιουργία συγκίνησης μέσω της οποίας μπορεί πιο εύκολα να πουλάει τα προϊόντα του και στην περίπτωση της τηλεόρασης, να έχει μεγαλύτερη τηλεθέαση όπου τα παιδιά είναι ο σημαντικότερος εντολοδόχος του χωρίς να το καταλαβαίνει.

Σε αυτή την περίπτωση η κακοποίηση δεν φαίνεται. Δεν φαίνεται μέσα στα φανταχτερά πλατό, και τις όμορφες παρουσιάστριες και τους καλοσιδερωμένους κριτές και αποχαυνωμένους θεατές. Κανείς δεν καταλαβαίνει ότι είναι ένας μάρτυρας παιδικής κακοποίησης και δεν κάνει τίποτα.

Το ερωτήματα όμως τίθενται και είναι:

Δεν είναι κακοποίηση να θέτεις το παιδί σε μια ψυχολογική και σωματική κατάσταση πίεσης και άγχους;

Δεν είναι κακοποίηση να δημιουργείς συνθήκες σκληρής ψυχολογικά εργασίας στις οποίες για να ανταποκριθεί το παιδί πρέπει να υπερβεί τον εαυτό του;

Δεν είναι κακοποίηση για το παιδί να δοκιμαστεί κάτω από το φόβο της αποτυχίας και της πραγματικής αλλά και φανταστικής επίπληξης και απόρριψης. με σκοπό το κέρδος, το κέρδος όχι το δικό του, αλλά των άλλων, των ενηλίκων;

Η κατάρρευση

Εκείνο που στην ουσία πουλάει ένα τέτοιο θέαμα είναι η ικανότητα του παιδιού να μην καταρρεύσει. Η κατάρρευση είναι κάτι που πρέπει να αποφευχθεί διότι τότε θα φανεί η κρυφή διάσταση της πραγματικότητας που είναι η κακοποίηση.

Το ζήτημα δεν είναι η επιτυχία ή όχι της συνταγής, αλλά η ικανότητα να υποστείς τον δημόσιο διασυρμό, να αντέξεις χαμογελαστά τον εξευτελισμό και να έχεις και υποστήριξη από ψυχολόγο!!

Στο Μάστερ σεφ στην Αυστραλία οι παραγωγοί αναγκάστηκαν να κόψουν τις σκηνές κατάρρευσης παιδιών, παιδιών που κλαίνε από την πίεση που τους ασκείται με διαφορετικούς τρόπους. Σε αυτή την περίπτωση, το να λογοκρίνουν τα επεισόδια και να μην δείχνουν την δεινή κατάσταση στην οποία οδηγούνται τα παιδιά, αποτελεί μια πάγια τακτική που θέλει να κρύψει την πραγματικότητα του ψυχολογικού μαρτυρίου που περνάνε και ορίζεται από τον όρο κακοποίηση.

Επίσης με τη λογοκρισία τέτοιων σκηνών, οι οργανωτές προβάλλουν μια ψεύτικη εικόνα στα παιδιά που παρακολουθούν ( 21% των θεατών είναι παιδιά άνω των 15 χρονών) τα οποία μπορούν να πιστέψουν ότι αυτά δεν είναι τόσο ικανά όσο αυτά που συμμετέχουν.

Εδώ βέβαια πρέπει να αναφέρουμε ότι τα παιδιά θεατές ξεσπάνε σε κλάματα κατά την διάρκεια της εκπομπής πράγμα που σημαίνει ότι η ψυχολογική κακοποίηση δεν έχει να κάνει μόνο με τα παιδιά που συμμετέχουν αλλά και με αυτά που παρακολουθούν μέσω της ταύτισης!!!!

Οι γονείς

Στην ουσία τα παιδιά αυτά, πρωτίστως αναλαμβάνουν να εκπροσωπήσουν την οικογένεια τους και μόνο αυτό το γεγονός αποτελεί ένα τεράστιο βάρος του οποίου τα αποτελέσματα δεν μπορούμε να τα δούμε αμέσως, διότι αποτελούν μια διαχρονική εσωτερική διαδικασία στην σχέση του παιδιού με τον εαυτό του και με τους άλλους και όχι κάτι στιγμιαίο. Τα παιδιά καλούνται λοιπόν να αντιμετωπίσουν συνθήκες οι οποίες ξεπερνούν τα συναισθηματικά τους όρια. Καλούνται να υπερβούν την ηλικία τους και να αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις απόρριψης και της κοινωνικής διαπόμπευσης σαν μεγάλοι μπροστά στα μάτια των γονέων τους οι οποίοι τα αφήνουν απροστάτευτα.. Τα παιδιά λοιπόν είναι απροστάτευτα μπροστά στην απόφαση συμμετοχής, που μπορεί να ξεκινάει από την δική τους επιθυμία, αλλά υπεύθυνοι είναι οι γονείς τους. Τα παιδιά αφήνονται απροστάτευτα στο κερδοσκοπικό μηχανισμό του θεάματος ο οποίος τα χρησιμοποιεί σαν αντικείμενα με την άδεια των γονιών τους, εκθέτοντας τα σε συναισθήματα αγωνίας, άγχους, απογοήτευσης, πίεσης και δημόσιας έκθεσης. Και είναι απροστάτευτα διότι δεν έχουν αναπτύξει ακόμα εκείνες τις διανοητικές και ψυχικές ικανότητες για να προστατευτούν και να αντιδράσουν στην “χλιδάτη” κακοποίηση και οικονομική εκμετάλλευση που τα περιμένει.

Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει λοιπόν είναι η στάση των γονέων.

Των γονέων που δέχονται τόσο εύκολα να παραδώσουν το παιδί τους στην καλά στημένη κερδοσκοπική μηχανή του θεάματος.

Των γονέων που δέχονται τόσο εύκολα να πετάξουν το παιδί τους στην αρένα του γυαλιστερού και καθαρού θυσιαστηρίου.

Των γονέων που δίνουν τόσο εύκολα το δικαίωμα σε άλλους άγνωστους ενήλικες όπως εκπαιδευτές, κριτές, σκηνοθέτες, παρουσιαστές και σε θεατές να ελέγχουν, να μαθαίνουν, να πιέζουν τα παιδιά τους.

Των γονέων που δεν προστατεύουν τα παιδιά τους.